Decyzją miejskich radnych prof. dr hab. Stanisław Dembiński, wybitny fizyk, pierwszy demokratycznie wybrany rektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Torunia.

Uchwałę w tej sprawie Rada Miasta Torunia przyjęła podczas sesji 5 września 2024 r. Na mocy tego samego dokumentu honorowe tytuły nadane zostały również prof. Alicji Grześkowiak oraz senatorowi Janowi Wyrowińskiemu.

Prof. Dembiński to człowiek mądrego dialogu, opartego na prawdzie i mocnych zasadach moralnych. Jego postawa jest wzorem dla nas, będzie wzorem dla przyszłych pokoleń - czytamy w uzasadnieniu uchwały.

Więcej informacji

Tytuł Honorowego Obywatela Miasta Torunia jest zaszczytnym dowodem uznania dla osób o uznanym autorytecie moralnym, o szczególnie trwałym i niepowtarzalnym wkładzie w historię, rozwój, znaczenie i sławę miasta lub w utrwalanie, rozwijanie i aktualizację humanistycznych treści i idei zawartych w wielowiekowym dorobku miasta. Wyróżnienie to jest przyznawane przez Radę Miasta Torunia na wniosek Kapituły Honorowych Wyróżnień Miasta Torunia. Wręczenie tytułów trojgu nowych Honorowych Obywateli Miasta Torunia nastąpi do końca roku.

Prof. dr hab. Stanisław Tadeusz Dembiński – urodził się 5 lipca 1933 r. w Poznaniu. Do Torunia przyjechał po zakończeniu II wojny światowej, gdy jego ojciec, znany poznański adwokat, włączył się w organizację Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. W 1956 r. ukończył studia fizyczne na Wydziale Matematyczno-Fizyczno-Chemicznym UMK. Stopień doktora uzyskał w 1961 r., a doktora habilitowanego – w 1968 r. W 1978 r. otrzymał tytuł profesora. Profesor Dembiński jest autorem lub współautorem kilkudziesięciu prac opublikowanych w najlepszych światowych czasopismach naukowych, a z jego inspiracji powstało kilkadziesiąt dalszych artykułów. Współpracował z fizykami m.in. z uniwersytetów w Vancouver, Mediolanie, Stuttgarcie, Oldenburgu, Brukseli. Referował swoje prace na seminariach w kilku uniwersytetach europejskich, amerykańskich i kanadyjskich. Prof. Dembiński pełnił również wiele funkcji organizacyjnych, był członkiem Komitetu Fizyki PAN, Rady Naukowej Zakładu Fizyki Teoretycznej PAN oraz kierownikiem Zakładu Teorii Zderzeń i Układów Nieliniowych Instytutu Fizyki UMK. 27 kwietnia 1981 r. został wybrany na rektora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Były to szczególne wybory, przeprowadzone w atmosferze demokratyzacji polskiego życia politycznego i społecznego po Sierpniu 1980 r. Wyboru, po raz pierwszy w historii Uniwersytetu, dokonało kolegium elektorów wyłonionych demokratycznie, bez udziału i zgody władz politycznych. Wybór ten symbolizował nadzieje na uzyskanie autentycznej autonomii wyższych uczelni. Podobnie symboliczny okazał się koniec kadencji rektora Dembińskiego, który został odwołany ze stanowiska w stanie wojennym. W trakcie trwającej zaledwie 11 miesięcy kadencji rektorskiej prof. Dembiński i prorektorzy Władysław Bojarski, Sławomir Kalembka i Jan Kopcewicz prowadzili działania na rzecz demokratyzacji i autonomii zarówno toruńskiego Uniwersytetu, jak i całego szkolnictwa wyższego w Polsce. Były to niezwykle gorące miesiące na UMK, to m.in. studencki strajk okupacyjny trwający od 19 listopada do 9 grudnia 1981 r., w trakcie którego domagano się m.in. zakończenia prac nad nową ustawą o szkolnictwie wyższym. Rektor zapewnił strajkującym odpowiednie zaplecze techniczne i organizacyjne, zapraszał ich przedstawicieli na posiedzenia Senatu. Po wprowadzeniu stanu wojennego rektor Dembiński stawał w obronie internowanych i prześladowanych pracowników i studentów. Szczególnie dramatyczne były wydarzenia 1 i 3 maja 1982 r., gdy wielu studentów zostało pobitych i zatrzymanych po demonstracji na Rynku Staromiejskim i mszy w kościele jezuitów. Ponad 50 studentów stanęło przed Kolegium ds. Wykroczeń, jednak rektor Dembiński, mimo nacisku władz, nie pozwolił na wyrzucenie któregokolwiek z nich z uczelni.

Prof. Dembiński po raz kolejny zaangażował się w życie publiczne w trakcie przemian 1989 r. W trakcie wyborów czerwcowych wszedł do Senatu z listy "Solidarności", był przewodniczącym Komisji Spraw Zagranicznych oraz członkiem Delegacji Parlamentarnej do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy.